BÜLBÜL  GÜLE KON DİKENE KONMA TÜRKÜSÜ VE

KILIÇLI MAKAMI HİKAYESİ

Urfa folklorunun kaynak kişisi Tenekeci Mahmut Güzelgöz’ün[1] bize anlattığı “Bülbül güle kon dikene konma “ isimli türkü ve “Kılıçlı Makamı”nın hikayesi şöyledir.; IV. Murat Bağdat seferinden dönerken on-oniki gün kadar Urfa’da misafir kalır. (MS 1638) Bu kaldığı süre içerisinde her gece Urfa’da çalan söyleyen çeşitli takımlar padişahın kaldığı yere çağrılır padişahın hoşça vakit geçirmesini sağlarlarmış. Urfa’daki bu müzik meclisleri ve çalma söyleme geleneği padişahında çok hoşuna gidermiş. Yine o zamanda Kuloğlu Mustafa isminde bağlama çalıp söyleyen kendi başına buyruk, istediği yere gider, istemediğinde ise kesinlikle gitmeyen Urfalı bir sanatkar varmış. Kuloğlu Mustafa’nın saz çalımı, bestekarlığı ve sesi çok ünlüymüş. Padişahta Kul Mustafa’nın ününü duymuş ve dinlemek üzere davet ettirmiş, fakat Kuloğlu Mustafa nedense canı gitmek istememiş ve davete gitmemiş. Padişahı ağırlamakta olan Şehrin valisi ve diğer erkanı zor durumda kalmış. Hemen iki kılıçlı zaptiyeyi göndermiş ve zorla Kuloğlu Mustafa’yı padişahın huzuruna çıkarmış Kuloğlu Mustafa zorla ve kılıç gölgesinde gelmenin verdiği duygu ile padişaha mahur makamına yakın, maya ile başlayan “ Bülbül güle kon dikene konma” adlı türküyü okumuş. Padişah hiç duymadığı bu türkünün makamını sorduğunda Kuloğlu Mustafa’da bu makamın ismi Kılıçlı Makamı’dır diye cevap vermiş. İşte Kuloğlu Mustafa’nın o anda icat ettiği makam bugüne kadar “Kılıçlı Makamı” olarak bilinir ve bu türküde Urfa’da sevilerek söylenir.

Ya..   Bülbül güle kon dikene konma

Ya..   Eski dost düşman olur sanma

Ya..   Göksün açıp hâre inanma

          Harı var pençeyi kanadır bülbül

          A Bülbül şeyda bülbül şeyda bülbül bülbül aman

          Dünya bakî değil fânidir bülbül

          A bülbül şeyda bülbül şeyda bülbül bülbül aman

Ya..   Mustafa'm ağzından gevherin saçar

Ya..   Güzeller boyuna libaslar biçer

Ya..   Geçer bu hubluğun eyyamı geçer

          Geldi geçti rûzi kasım bülbül ağlar

          Hanı ya gül şeyda bülbül şeyda bülbül bülbül aman

          Dünya bakî değil fânidir bülbül

          A bülbül şeyda bülbül şeyda bülbül bülbül aman[2]